Не далёка і не блізка,
не высока і не нізка

адбылася дзея гэта
у пачатку самым лета.

Летні дзень такі прыгожы!
Хто у хаце ўседзець можа?

Дзеці ўсе на панадворку.
Іх вясёлыя гаворкі,

смех і песні чутны вокал,
узлятаюць пад аблокі.

Паспявалі, падурэлі,
пагулялі, пасядзелі.

Але ў вёсцы ўсё знаёма.
- Пойдзем, хлопцы,
лепш на Кромань! -

Кромань - возера лясное.
А прыгожае якое!

Я спрачацца не бяруся, -
шмат азёр на Беларусі,

але лепшае, чым Кромань,
мне, па праўдзе, невядома...

Як сказалі, так зрабілі,
узняліся, як на крыллі,

і пайшлі лясной дарожкай
іх няўрымслівыя ножкі.

Бор пачуў знаёмы гоман.
У бары яны як дома.

Ідучы, спаткалі зайца,
пачалі за зайцам гнацца.

Ды здагнаць яго не вельмі:
ён уцёк адразу ў ельнік.

Мільганула і вавёрка.
Ушчыналі з ёй гаворку:

і прасілі, і гукалі,
і махалі ёй рукамі, -

а яна сядзіць на месцы
і нібы з хлапцоў смяецца.

Дзяцел толькі глянуў скоса,
адляцеў за пару сосен

і пачаў «тук-тук» нанова.
Вось і ўся яго размова!

Так да возера і выйшлі.
А на возеры - зацішна.

Распранаючыся з ходу,
хлопцы ўсе палезлі ў воду.

Паляцелі ў неба пырскі
ў залатым праменні бліскаць.

Хлопцы ўсе наперагонкі,
хто «вінтом», хто «на сажонкі».

Хто на дно нырцуе змаху,
роўна з рыбкамі без страху.

А вада як шкло прызрыста,
ў ёй пабачыш ты ўсё чыста:

ў ёй каменьчык нават кожны
ў глыбіні разгледзець можна.

Хлопец там адзін угледзеў
ключык з золата ці з медзі,

што ляжаў на дне азёрным
больш да зорачкі падобны.

Зноў нырнуў ён. Пад вадою
ухапіў той ключ рукою,

а пасля, узняўшы ўгору,
да сяброў сваіх гаворыць:

- Хлопцы, хлопцы! Ключык маю!
Гляньце, пекната якая! -

Ключык зіхаціць на сонцы.
Падплылі адразу хлопцы:

- Ды такога век не ўбачыш,
старажытны ён, няйначай!

Дзве бародкі ў ім з насечкай,
зверху - постаць чалавечка.

Сапраўды, ключоў нямала,
а такога не бывала! -

Іх кароткая размова
прывяла да думкі новай:

«Ключык мы ў руках трымаем,
а замка пакуль не маем!

Пашукаць яшчэ нам варта!»
Заняліся ўсе упарта

новым пошукам яны там
на пясочку перамытым.

У вадзіцы кожны камень
перамацалі рукамі.

Ментузы усе і ракі
паўцякалі, небаракі,

і дзівіліся страшэнна:
«Гэта ловяць нас, напэўна!»

Тут адзін і крыкнуў хлопец:
- Вам шукаць, браточкі, хопіць!

Што знайшоў, і сам не знаю!
Можа, скрынка там якая,

можа, неякі куфэрак, -
даставаць нам трэба неяк! -

Паглядзелі зверху - праўда!
Век яго не адшукаў бы,

бо на ім пясок намыты,
ён пяском увесь закрыты,

толькі бок адзін куфэрка
серабрыцца, як люстэрка.

На куфэрку - ручка з медзі,
зверху ручку ўбачыш ледзьве.

Хоць вялікая удача,
не малая і задача:

як дастаць адтуль куфэрак,
выцягнуць яго на бераг?

Ды зрабілі хлопцы з толкам,
абышліся без вяроўкі:

паяскі свае сабралі,
у адзін усе звязалі,

а пасля ўсё тыя ж ручкі
да куфэрачнае ручкі

спрытна пояс прычапілі,
ўсё зрабілі, што ў іх сіле.

Пачалі цягнуць памалу,
паяскі каб не парвала.

Заспяваў адзін уголас,
каб дужэй цягнулі пояс:

«Раз - два,
яшчэ раз!
Хопіць сілы,
хлопцы, ў нас!
Раз - два,
яшчэ раз!
Не парвіся,
віты пас!»

А куфэрак па пясочку
ўсё ідзе за паясочкам.

І прыйшоў на самы бераг,
дзе хлапцы стаялі ў шэраг.

Тут яго памылі чыста,
селі з ім пад дуб вячысты.

Падалася добра справа!
Што ў куфэрку, вось цікава!

Можа, шапка-невідзімка?
Самабойная дубінка?

Ці настольнік самабраны?
Ці кілім самалятальны?

Хто зрабіў куфэрак гэты
і чаму схаваў ад свету?

Можа, ехаў хто на чоўне,
перакінуўся раптоўна,

сам і выплыў, можа, неяк,
а на дно пайшоў куфэрак?

Лепш сваім пабачыць вокам,
што ляжала так глыбока.

Хлопец быў адзін старэйшы,
і дужэйшы, і смялейшы.

Ключ уставіў у замок ён.
Хлопцы ўсе наўкол замоўклі.

Павярнуў ключом ён двойчы.
Аж гараць у хлопцаў вочы.

Века ён падняў рукою,
а пад ім адной сям'ёю

сабраліся, як на тое,
казачныя ўсе героі:

з нашых казак, з нашых баек,
падлічыць усіх няма як.

Барсукі тут і вавёркі
з вожыкам вядуць гаворкі.

Тут і зайцы, і лісіцы,
Усё, што толькі ў сне прысніцца.

Вось у гэтай самай хвілі
хлопцы ўсе загаманілі:

- На ключы дзядок знаёмы!
Гэта Бай усім вядомы!

Скарбам ён сваім паможа
казак шмат стварыць прыгожых.

Будуць весці зноў гаворкі
і лісіцы, і вавёркі.

Заспяваюць птушкі хорам,
пойдуць хвалі праз азёры.

Навядзе парадкі вожык
на дарожках, ля дарожак.

З барабанам пойдуць зайцы,
каб смялей з ваўком змагацца.

Ўсе быліцы-небыліцы
прынясе да нас лісіца...

Гэта дасць праз час кароткі
ім цудоўная знаходка.